Od 1 grudnia 2020 r. drożej zapłacimy za odbiór odpadów i przestaniemy być najtańszą od wielu lat pod tym względem gminą w okolicy. Będziemy płacić podobnie jak mieszkańcy innych gmin, np. gminy Rędziny – 29 zł.
Tyle samo odpady kosztują obecnie w Częstochowie i Myszkowie. Tylko złotówkę taniej płacą mieszkańcy Dąbrowy Zielonej. Ponad 30 zł płacą już mieszkańcy Kłobucka i Włodowic. Wiele sąsiednich gmin jest obecnie zmuszonych do podwyżek, bo za aktualnie pobierane od mieszkańców kwoty nie są w stanie opłacić faktur od firm zabierających odpady.
– Od 2018 roku walczyliśmy, aby poprzedni wykonawca, nie wypowiedział umowy, bo obsługa naszej gminy była dla niego nieopłacalna. Ale umowa wygasła i nie mogliśmy utrzymać dłużej najniższej w powiecie ceny – mówi Tomasz Kucharski, wójt Gminy Olsztyn.
Ale przede wszystkim to ustawa sejmowa zmieniła sposób naliczania ceny, którą płacimy za odpady. Gmina nie mogła już ogłosić przetargu ryczałtowego od osoby i przerzucić ryzyka na wykonawcę usługi – tak jak było dotąd. Nowa ustawa nakazała Gminie ogłosić przetarg na cenę tony odpadów, a więc decydujące znaczenie ma cena tony, ale także ilość odpadów…A więc jakie są przyczyny podwyżek? Nowe przepisy ogólnokrajowe, nowy wykonawca i nowe zasady odbioru odpadów wprowadzone przez Ustawodawcę. Podobne jak my lub nawet wyższe ceny płacą już mieszkańcy niektórych gmin, a wiele z nich stoi obecnie przed koniecznością wprowadzenia kolejnych podwyżek. Dotyczy to praktycznie wszystkich gmin powiatu częstochowskiego. A ceny u nich, jeśli jeszcze są niższe niż nasza (od 1 grudnia), niebawem się zmienią.
Problem dotyczy całego kraju. Ceny 12 zł, która obowiązywała w gminie Olsztyn i była zdecydowanie najniższą, nie dało się utrzymać.
– Bo musielibyśmy dopłacać do śmieci z innych źródeł a to jest niemożliwe i zabronione przepisami prawa – mówi Tomasz Kucharski, wójt Gminy Olsztyn.
Nową stawkę wymusiła przede wszystkim zmiana przepisów ogólnokrajowych, np. fakt że odbiór odpadów z posesji odbywa się przez większą część roku dwa razy w miesiącu. A ilość odpadów biodegradowalnych ma ogromny wpływ na ogólny tonaż, który zabiera przewoźnik.
Co ważne, gmina zbierane od mieszkańców pieniądze za odpady w całości przeznacza na gospodarkę odpadami. To są pieniądze „znaczone”, czyli nie można ich wydać na inny sposób.
Opłata za zagospodarowanie odpadami komunalnymi zbieranymi w sposób selektywny wyniesie 29 zł miesięcznie od jednego mieszkańca, przy braku segregacji odpadów – 58 zł. Rada Gminy podjęła trudną decyzję o podwyższeniu stawki, po długiej dyskusji w komisjach oraz wnikliwej analizie obowiązujących przepisów i aktualnej sytuacji cenowej na rynku gospodarowania odpadami komunalnymi.
Z problemem podwyżki cen za odbiór odpadów mierzą się samorządy w całym kraju. Ceny rosną lawinowo. Na przykład w Warszawie od grudnia stawka wzrośnie średnio aż do 50 zł, w wielu miastach i gminach naszego regionu już wcześniej wprowadzono opłaty na średnim poziomie ok. 30 zł/na 1 mieszkańca: Częstochowie – 29 zł, Kłobucku – 32 zł, Dąbrowie Zielonej – 28 zł, Włodowicach – 31,20 zł. Samorządy, w których jeszcze obowiązują niższe stawki, są w przededniu podejmowania trudnych, ale koniecznych decyzji o podwyżkach.
Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach samorząd jest niejako tylko administratorem systemu i pośrednikiem w prowadzeniu gospodarki odpadami oraz egzekutorem należności. Pieniądze za odbiór śmieci, które wpłacają mieszkańcy, w całości przeznaczane są na zapłaty za faktury wystawiane przez firmę, która odbiera odpady. Zgodnie z przepisami system musi się bilansować – co oznacza, że koszty związane z wywozem śmieci muszą być w całości pokrywane opłatami wnoszonymi przez mieszkańców.

DLACZEGO ŚMIECI DROŻEJĄ?
Na wzrost cen wywozu śmieci ma wpływ wiele czynników zewnętrznych, niezależnych od gminy. Poniżej przedstawiamy tylko kilka z nich:
Nowelizacja przepisów i opłata środowiskowa
Wzrost kosztów gospodarowania odpadami spowodowały nowe przepisy. Przede wszystkim uszczelniające system gospodarowania odpadami (znowelizowana w 2019 roku ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), a także te, które nakładają dodatkowe obowiązki na firmy, w tym na przykład wymogi, które rząd nałożył na przedsiębiorstwa przetwarzające odpady po tym, jak w 2017 i 2018 roku dochodziło do masowych pożarów składowisk. To spowodowało, że jedna trzecia przedsiębiorstw przestała funkcjonować, zaś koszty wprowadzenia nowych zabezpieczeń, jak na przykład kamery o wysokiej rozdzielczości, pozostałe firmy przełożyły na oferty składane gminom.
Duże znaczenie cenotwórcze ma też tzw. OPŁATA ŚRODOWISKOWA. Jest to opłata wnoszona za korzystanie ze środowiska, czyli m. in. za umieszczenie odpadów na składowisku. W 2017 r. stawka tej opłaty wynosiła 24,15 zł za tonę odpadów, w roku 2020 wzrosła aż do 270 zł za tonę. Opłata ta nie zasila budżetu gminy czy przedsiębiorstwa zajmującego się odbieraniem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych, tylko przekazywana jest do Urzędu Marszałkowskiego. Wzrost opłat środowiskowych znacząco wpływa na koszty prowadzenia działalności, dlatego firmy zajmujące się zagospodarowaniem odpadów podnoszą ceny. NOWELIZACJA USTAWY wprowadziła od 2020 roku wiele znaczących zmian w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, które bezpośrednio przekładają się na wzrost cen za odbiór śmieci, m. in.:
a. zwiększenie ilości frakcji odpadów zbieranych selektywnie oraz zwiększenie częstotliwości odbierania odpadów zmieszanych i odpadów biodegradowalnych (przez 7 miesięcy od kwietnia do października dwa razy w miesiącu), co powoduje większe zapotrzebowanie na worki, pojemniki, więcej kursów operatorów,
b. zmiana sposobu rozliczania gminy z firmą wykonującą usługę odbioru odpadów komunalnych – od tony, nie od mieszkańca. Do końca lipca tego roku, czyli do zakończenia umowy wiążącej gminę z poprzednim Wykonawcą (firmą PAVER) podstawą ustalenia wynagrodzenia za odbiór i zagospodarowanie odpadów była stawka ryczałtowa: niezależnie od ilości wyprodukowanych śmieci mieszkaniec płacił 12 zł miesięcznie i w ten sposób gmina rozliczała się z firmą wywożącą śmieci. Nowe przepisy, wprowadzone w 2019 r. nie pozwalają już w taki sposób kalkulowania ceny. Teraz rozliczamy się z ilości wyprodukowanych śmieci. Nasza umowa z poprzednim przewoźnikiem wygasała z końcem lipca tego roku. Zapobiegliwie nowy przetarg ogłosiliśmy jeszcze w październiku ubiegłego roku, m.in. po to aby uzyskać lepszą cenę. Ogłoszony na bazie nowych przepisów przetarg jako najtańszą wyłonił firmę „PZOM Strach” – która zaproponował 876 zł za tonę odpadów zmieszanych i 812 zł za tonę segregowanych. Z informacji jakie docierają do nas z gmin, które rozpisują nowe przetargi dopiero teraz, wynika, że ceny za 1 tonę odpadów jeszcze wzrosły – nawet do 1200 zł za tonę odpadów!Opakowania i nieopłacany recycling
Problem stanowi też brak wprowadzenia rozszerzonej odpowiedzialności na przedsiębiorców produkujących opakowania. Koszty opakowań, które są wprowadzane na rynek, są dziś ponoszone przez mieszkańców. Opakowań jest na rynku coraz więcej, bo koncerny je produkujące nie mają żadnej motywacji, by wprowadzić opakowania zwrotne – nie ma też mechanizmów fiskalnych, które je do tego mobilizują. W związku z tym jest coraz więcej surowców, których nikt nie kupuje lub kupuje za bezcen. Ceny spadają poniżej zera. Tylko niektóre frakcje surowcowe mają ceny na plusie, ale tylko po dokładnym ich oczyszczaniu w miejscu sortowania.

Wzrost cen towarów i usług oraz kosztów pracy
Na podwyżkę stawek za gospodarkę odpadami wpływają oczywiście rosnące ceny: paliw i energii elektrycznej oraz ogólny wzrost kosztów pracy, w tym dynamicznie rosnąca płaca minimalna.
Reasumując, trudna decyzja przed jaką stanął samorząd Gminy Olsztyn, podejmując uchwałę o podwyżce cen za wywóz śmieci, wynikała tylko z obiektywnych przesłanek i czynników, które wpłynęły na cenę usługi wywozu śmieci. Dotychczasowa cena za wywóz śmieci w gminie Olsztyn była najdłużej utrzymywaną i najniższą stawką w regionie, co w obliczu nowych przepisów i rozstrzygnięcia przetargu, nie było możliwe nadal do utrzymania.