Z dniem 1 stycznia 2021 r. na mapie Polski pojawiło się 10 nowych miast, a w dwóch poprzednich latach – 14. Jeżeli trwające właśnie w naszej gminie konsultacje społeczne w sprawie przywrócenia praw miejskich zakończą się pozytywnie, są szanse, że w przyszłości do grona miast polskich dołączy również Olsztyn.
Każdego roku przybywa w Polsce miast. W 2019 r. – 10 , w 2020 r. – 4, a w 2021 r. prawa miejskie otrzymało kolejnych 10: Kamieniec Ząbkowicki w województwie dolnośląskim, Solec nad Wisłą, Wiskitki i Sochocin w mazowieckim, Goraj i Kamionka w lubelskim, Dubiecko w podkarpackim, Wodzisław w świętokrzyskim, Budzyń i Koźminek w wielkopolskim. Tym samym na mapie administracyjnej Polski są 954 miasta. Wiele z nich jest dużo mniejszych od Olsztyna, nie mówiąc już o zabytkach, historii, posiadaniu praw miejskich w przeszłości czy o infrastrukturze miejskiej.
– Historia parafii Olsztyn to historia miasta Olsztyn. Jestem dumny, że inicjatywa przywrócenia praw miejskich, zabranych Olsztynowi za karę przez cara po powstaniu styczniowym, nabiera realnych kształtów. Najmniejsze miasto w Polsce liczy nieco ponad 300 mieszkańców. Co rok liczne wsie w Polsce mają nadawane prawa miejskie, a Olsztyn ze swoją historią był przecież miastem. Przywrócenie praw miejskich to obowiązek i zadośćuczynienie sprawiedliwości historycznej. – ks. Prałat Ryszard Grzesik, Proboszcz parafii Olsztyn w latach 1987-2019.
Procedura nadania praw miejskich jest rozłożona w czasie, często trwa nawet kilka lat, a jej pozytywne zakończenie wieńczy decyzja Rady Ministrów. Premier specjalnym aktem nadaje miejscowości prawa miejskie. Zawsze jest to duży prestiż dla miejscowości, ale przede wszystkim otwiera nowe szanse i horyzonty rozwoju. Dlatego rokrocznie tak wiele miejscowości stara się o nadanie praw miejskich, nie wszystkim się to udaje.
Olsztyn spełnia wszystkie przesłanki bycia miastem: ze swoim układem urbanistycznym, infrastrukturą, nierolniczym charakterem zatrudnienia mieszkańców. Historycznie nasz Olsztyn był miastem królewskim, w którym król Zygmunt Stary rezydował w czasie pielgrzymek na Jasną Górę. W herbie Olsztyna figurują insygnia królewskie. Prawa miejskie stracił ukazem carskim z 1870 r. w ramach kary za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym – podobnie jak szereg innych miejscowości, z których kilkadziesiąt po 1989 r. już odzyskało prawa miejskie.
– Uważam, że każdy z mieszkańców w perspektywie odniesie korzyść z tego, że gmina byłaby miejsko-wiejska, gdyż nic nie tracimy, a zyskamy prestiż i co ważne: nowe fundusze na rozwój – podkreśla Tomasz Kucharski, wójt gminy Olsztyn. – Poza tym po 150 latach od odebrania Olsztynowi praw miejskich to powinność i historyczna sprawiedliwość – dodaje.
O przywróceniu praw miejskich mówi się w gminie od kilku lat. W minionym roku rozpoczęliśmy formalną procedurę poprzez jednogłośnie podjętą uchwałą Rady Gminy. Kolejnym krokiem są trwające obecnie konsultacje społeczne z mieszkańcami całej gminy. Są bardzo ważne. To ich wynik przesądzi o następnych krokach. Jeżeli większość mieszkańców poprze ideę przywrócenia praw miejskich dla Olsztyna, wówczas po kolejnej uchwale Rady Gminy wniosek trafi do zaopiniowania przez wojewodę, a następnie do Rady Ministrów. Jeśli cała procedura potoczy się zgodnie z planem, na liście nowych miast polskich Olsztyn będzie się mógł pojawić od 2023 roku, a gmina przekształci się w gminę wiejsko-miejską.
– Warto podkreślić, że pozostałe miejscowości gminy i sam Olsztyn po odzyskaniu praw miejskich zachowają dostęp do wszystkich dotychczasowych form wsparcia rządowego i unijnego, nie wzrosną też żadne podatki i opłaty lokalne. Nauczyciele nie utracą prawa do dodatku wiejskiego, a mieszkańcy nie poniosą żadnych kosztów zmiany – zaznacza wójt Tomasz Kucharski.
Inicjatywę przywrócenia praw miejskich Olsztynowi popiera nieformalny komitet, który powstał ponad rok temu. W jego skład wszedł długoletni proboszcz parafii Olsztyn ks. prałat Ryszard Grzesik, historyk, publicysta, radny Rady Gminy Olsztyn, Marek Romański oraz Mariola Matysek, długoletni dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Olsztynie.
Dodatkowe informacje związane z nadaniem statusu miasta, łącznie z odpowiedziami na pytania, które zadawali Mieszkańcy oraz ankiety znajdziecie Państwo tutaj:
